حفظ بقا، اولین و مهمترین نیاز بشر است. انسانها در تمام دوران زندگی خود کوشیدهاند تا بقای خود را تضمین نمایند.
انسانهای نخستین برای حفظ بقای خود، مجبور بودند تا با حیوانات وحشی و درندگان مقابله نمایند. در عصر حاضر اگرچه که خطر حیوانات وحشی در جوامع شهری به صفر رسیده است امّا مسائلی به مراتب خطرناکتر از آن وجود دارد که بایستی مدیریت شود. بحرانهای اقتصادی، بیکاری، تورم، مخاطرات سرمایهگذاری و… از جمله مسائلی هستند میتوانند بقای فرد را با خطر مواجه نمایند.
علم اقتصاد تلاش دارد تا با ارائه راهکار، افراد را در برابر این خطرات واکسینه نماید.
اگر یک خانواده 4 نفره که از پدر، مادر و دو فرزند تشکیل شده است در نظر بگیریم، نیازهای متعددی دارند که میبایست با منابع محدود مالی خود به آن پاسخ دهند. فرض میکنیم در این خانواده پدر شاغل و ماهیانه 5 میلیون تومان درآمد دارد که 4 میلیون تومان از آن را به کارت مشترک خود و همسرش واریز میکند. مادر خانواده نیز سعی میکند با درایت خود، هزینههای ماهانه را مدیریت کند. امّا مانند سالهای پیشین نمیتواند هزینههای ماهانه را پوشش دهد، بنابراین از ذخایر خود استفاده میکند. با توجه به رشد تورم و وضعیت اقتصادی جامعه، پدر و مادر دنبال راهکاری میگردند که بتوانند تغییری در درآمد خود ایجاد کنند، به همین دلیل سوالات زیر به ذهن آنها می رسد و به دنبال پاسخ به این سوالات هستند.
پاسخ به هریک از سؤالات ذکر شده، نیازمند یک تصمیمگیری مالی است. هریک از این تصمیمات میتواند اثری بر زندگی فرد داشته باشد و رفاه او را تحت تأثیر قرار دهد. از اینرو، افراد بایستی با آگاهی کامل، تصمیمات صحیحی اتخاذ نمایند. سواد مالی به افراد در راه اتخاذ این تصمیمات کمک میکند.
سواد مالی جعبه ابزاری شامل مهارتها، نگرشها و رفتارهای ضروری را در اختیار افراد قرار میدهد تا با مدیریت صحیح منابع و مصارف خانوار و همچنین اتخاذ تصمیمهای مالی صحیح، موجبات رفاه خود را فرآهم آورند.
بقای فرد و جامعه، ارتباط مستقیمی با اقتصاد دارد. سواد مالی آگاهی، دانش، مهارت، نگرش و رفتارهای ضروری و لازم برای تصمیم گیریهای مالی را در اختیار فرد قرار میدهد تا نه تنها بقای خود را تضمین کند بلکه بتواند به رفاه شخصی نیز دست پیدا کند.