سواد مالی از جمله مباحثی است که در سالهای اخیر نقش و اهمیت آن بیش از گذشته بر همگان آشکار شده است. این دانش، که در زمره سوادهای دوازده گانه سازمان ملل نیز قرار گرفته است، جایگاه ویژهای در اقتصاد خانوادهها دارد و تسلط بر آن، نقش مهمی در رفاه خانواده بازی میکند.
برخی بررسی های تاریخی نشان می دهد که آموزش مالی شخصی، ابتدا در خانه ها و عمدتاً توسط بانوان شروع شده است. بدین صورت که همسایههایی که باهم به کلیسا می رفتند به همراه آموزش مسائل مذهبی، شروع به آموزش موضوعات مرتبط با خانواده مانند، آشپزی و مدیریت خانواده نمودند. پس از مدتی، برخی از بانوان اقدام به راه اندازی مدارس زنان نمودند و سواد مالی شخصی نیز در قالب کلاس های اقتصاد خانواده به این مدارس راه یافت.
ظهور سواد مالی در غرب و شرق
در سال 1862 آبراهام لینکلن رئیس جمهور آمریکا، قانون موریل را امضا کرد که بر اساس آن بودجه قابل توجهی به هر ایالت برای ساخت مدرسه و کالج اختصاص یافت. این قانون کمک زیادی به افزایش فعالیت های سواد مالی کرد. این روند طی سده بعد نیز توسعه یافت.
به دنبال انقلاب شوروی در سال 1917 اندیشههای سوسیالیستی در سطح جهان مطرح شد و حتی به آمریکا نیز نفوذ کرد.
بسیاری از مردم معتقد بودند که با وجود تلاش کارگران سودهای فراوان نصیب کارفرمایان میشود. بنگاهها احساس کردند دخالت دولت بیشتر شده و اتحادیههای کارگری نیز قدرتمند شدهاند. بنابراین شروع به تبلیغات وسیع مفاهیم سرمایهداری، آزادی، دموکراسی، خانواده و وطن پرستی نمودند. به گونه ای که در سال 1955 بررسیها نشان داد که اکثر آمریکایی ها معتقدند منفعت کارفرمایان و کارگران یکسان است.
دهه 90 میلادی را میتوان نقطه عطف تاریخی برای سواد مالی دانست. در آن سالها به دلیل تغییرات مهمی که در مشاغل ایجاد شده بود،کارکنان مسئولیت بیشتری برای پس انداز و سرمایه گذاری احساس میکردند. این احساس نیاز همراه با علاقه افراد به یادگیری سواد مالی منجر به ایجاد اولین ائتلاف با نام ” ائتلاف جامپ استارت برای سواد مالی شخصی” در سال 1995 گردید.
در طول دهه 2000 خصوصاً از زمان شروع بحران اقتصادی در سال 2007، بسیاری از کشورها توسعه یافته به اهمیت آموزش سواد مالی پی بردند و توجه بسیاری به این حوزه شد.
این توجه عمیق باعث شد تا سازمان ملل متحد در دهه دوم قرن، سواد مالی را به عنوان یکی از مصادیق دوازده گانه سواد معرفی نماید.
اگرچه که عمر آکادمیک سواد مالی به کمتر از سی سال میرسد امّا، بررسی نشان میدهد که این مفهوم، دارای قدمت بسیار طولانی در جهان است و پرچمداران آن در تاریخ، زنان خانهدار بودهاند.